რენესანსი გაიგივებულია ევროპის ისტორიულ-კულტურულ ეპოქასთან, რომელმაც შეცვალა შუა საუკუნეები და წინ უძღოდა რეფორმაციას. ამ ეპოქის ქრონოლოგიური ჩარჩოები XIV—XVI საუკუნეებია, დაიწყო რა იტალიაში გვიან შუა საუკუნეებში და მოგვიანებით მთელ ევროპაში გავრცელდა. აღორძინების ეპოქის განმასხვავებელი თვისება იყო კულტურის საერო ხასიათი და მისი ინტერესი. ღვივდება ინტერესი ანტიკური კულტურის მიმართ, ხდება რა მისი ერთგვარი "ხელახალი დაბადება", რაზეც თვით ტერმინი მიუთითებს. ტერმინი "აღორძინება" გვხვდება უკვე იტალიელ ჰუმანისტებთან XVI საკუნეში . თანამედროვე მნიშვნელობით ეს ტერმინი შემოიღო XIX საუკუნის ფრანგმა ისტორიკოსმა ჟიულ მიშლემ. ამჟამად ტერმინი "აღორძინება" გადაქცეულია კულტურული აყვავების მეტაფორად . იტალიური რენესანსი XV საუკუნეში წარმოადგენდა დასავლეთის კლასიკურ ანტიკურობასთან დაახლოებას, ცოდნის აბსორბციას, ყურადღების გადატანას ბედნიერი ცხოვრების მნიშვნელოვნებაზე ამწყოში (რელიგიური საიქიოს ნაცვლად). მის სწრაფ გავრცელებას სხვა ფაქტორებთან ერთად ხელს უწყობს ბეჭდვის ტექნოლოგიის გამოგონება, რამაც ცოდნის გავრცელებაზე ჯაჭვური რეაქცია მოახდინა. ამასთან ხელოვნებაში, პოეზიაში და არქიტექტურაში ახალი ტექნიკის შექმნამ თავისდა წილად განაპირობა ხელოვნებისა და ლიტერატურის სტილისა და შინაარსის რადიკალური შეცვლა (ან ზოგიერთი ისტორიკოსის მტკიცებით, შემობრუნება კლასიციზმისკენ). იტალიური რენესანსი ხშირად გაიგივებულია "თანამედროვე" ეპოქის დასაწყისთან. მართალია ანტიკურმა იდეალებმა დიდი როლი ითამაშა ახალი ხელოვნების შექმნაში, მაგრამ მაინც ეს იყო დასავლეთ ევროპის ქვეყნების განვითარების შედეგი. პირველ რიგში ეს განპირობებული იყო ადრეული კაპიტალისტური ურთიერთობების ჩასახვით და ბურჟუაზიული იდეალების (მატერიალიზმი) წინ წამოწევით. ადამიანი კვლავ ხდება მთავარი ფასეულობა, დგება ინტერესების ცენტრში. რაციონალიზმი, ჰუმანიზმი და ინდივიდუალიზმი ხდება რენესანსის ხანის შემოქმედთა მთავარი დევიზი — "რეალური ადამიანი რეალურ გარემოში". თანამედროვე ისტორიკოსები რენესანსის მოდერნულობას სკეპტიციზმით უყურებენ, თვლიან რა რენესანსს როგორც ჰუმანიზმზე და კლასიკურობაზე დამყარებულ კულტურულ პროგრამას ან მიმდინარეობას, ვიდრე სრულიად ისტორიულ ეპოქას. კულტურული პერიოდი ამ პერიოდში განსაკუთრებული ინტერესი გამოიწვია ადამიანის პიროვლებამ, რომლის იდეალი უკვე ვეღარ თავსდებოდა შუა საუკუნეების ტრადიციების ჩარჩოში. ადამიანური ბუნების მიმართ ასეთი დამოკიდებულება გამოსახავდა ” ანტიკურობის აღორძინებას ” – ანტიკური საბერძნეთისა და რომის კლასიკური ცივილიზაციის ხელახლა აღმოჩენას. ანტიკურმა ლიტერატურამ, ფილოსოფიამ და ხელოვნებამ იტალიელებს ახალი სტანდარტები და მოდელები ჩაუნერგა. ძველ ხელოვანებს ეტრფოდნენ სიცოცხლისადმი მათი გამსაკუთრებული დამოკიდებულების გამო, თუმცა სინამდვილეში, ანტიკური სამყაროს დაცემის შემდეგ ათასი წლის განმავლობაში კაცობრიობამ რეალურად ვერ შექმნა მათი შედევრების ღირებული ნიმუშებიც კი. რენესანსის ეპოქის პირობებში მოხდა ანტიკური კლასიკური ტექნიკის ხელახალი აღმოჩენა არქიტექტურაში, მშენებლობასა და ქანდაკებაში. რენესანსი არქიტექტურაში იტალია მდიდარი იყო მშვენიერი ქალაქებით, რომლებიც უნიკალური ტრადიციების გავლენით ვითარდებოდა. ბოტიჩელის ” ვენერას დავადება” რენესანსის ეპოქის ერთ-ერთ ყველაზე გრაციოზულ და პოეტურ ქმნილებას წარმოადგენს. იგი xv საუკუნის ფლორენციის ინტელექტუალურ გარემოს ასახავს. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ფლორენცია, რომელმაც დომინანტური ადგილი დაიკავა XV საუკუნის ადრინდელ რენესანსულ ეპოქაში. მაგალითად, ქალაქის საკათედრო ტაძრის მშენებლობამ დიდი შესაძლებლობებით უზრუნველყო აღორძინების ხანის პირველი უდიდესი მოქანდაკე ლორენცო გიბერტი (1378-1455). 1402 წელს გამოცხადდა კონკურსი ფლორენციის საკათედრო ტაძრის სანათლავის ბრინჯაოს კარების შესრულებაზე, რომელიც რელიეფური (რელიეფი- სკულპტურული გამოსახულება სიბრტყეზე) ხასიათის უნდა ყოფილიყო. კონკურსი მოიგო გიბერტიმ, რომელმაც კომისიას ისააკის მსხვერპლად შეწირვის სცენის ნიმუში წარუდგინა. ავტორმა ისააკის სხეული გააშიშვლა და ათლეტური ფორმები მისცა, რაც წმიდა კლასიკურ ქანდაკებას ჰგავდა და შუა საუკუნეების ასკეტური სტილისგან განსხვავდებოდა.